Duurzaamheid is al geruime tijd een hot topic in de logistieke sector. Torenhoge grondstofprijzen, een CO₂-belasting, toenemende eisen van klanten aan toeleveringsketens en de verwachtingen van jonge professionals zijn enkele van de actuele onderwerpen. Veel transport- en logistieke bedrijven hebben lang geleden duurzaamheidsdoelen geformuleerd als reactie op de toenemende druk van alle kanten.
We praten over de nieuwste ontwikkelingen en uitdagingen op het gebied van duurzaamheid in de logistiek en tonen mogelijke paden naar groener transport.
De logistieke sector als bijdrager aan en hinder van de klimaatcrisis
Logistiek is één van de grootste bijdragers aan de uitstoot van broeikasgassen. In Duitsland ligt het aandeel van de industrie in de CO₂-uitstoot rond de 20%. Een nieuwe benadering van duurzaamheid is dus essentieel in deze sector.
Daarnaast wordt vooral de transportsector getroffen door de gevolgen van klimaatverandering. Volgens de Deutsche Verkehrs Zeitung (DVZ) hebben de overstromingen in het Ahrdal de spoorlijn aangetast en grote gevolgen voor de wegen met zich meegebracht. Schade en sluitingen veroorzaakten lange omwegen die maanden duurden.
Ook de binnenvaart is niet onaangetast door de gevolgen van klimaatverandering. Steffen Bauer, CEO van HGK Shipping, vertelt DVZ: "Een voorbeeld is de toenemende en langdurige perioden van laagwater op de Rijn en andere Europese rivieren." (Vertaald door de editor)
De discussie over duurzaamheid in de logistiek is niet langer een theoretische en abstracte oefening. Toch zijn het niet alleen de extreme weersverschijnselen die de noodzaak van milieubescherming in de logistiek bewijzen.
Klanten en medewerkers eisen betrouwbare duurzaamheidsstrategieën
Wereldwijde bedrijven zoals de BMW Groep lopen voorop. In de toekomst zal de CO₂-uitstoot van leveranciers bepalend zijn voor de gunning van opdrachten. Deze strategie resulteert in economische prikkels voor alle deelnemers in de toeleveringsketen. Dat dwingt hen om vandaag hun CO₂-balans goed in de gaten te houden en waar mogelijk de uitstoot te verminderen.
Naast klanten hechten ook medewerkers veel waarde aan duurzaamheid. Vooral jonge talenten zijn milieubewust bij het werven. Ze staan erom bekend dat ze aandacht besteden aan de vraag of werkgevers een betrouwbare inzet voor duurzaamheid tonen bij het zoeken naar een baan. Volgens een onderzoek naar medewerkersbetrokkenheid dat wordt genoemd in een artikel van Business Leadership Today, gaf 51% van de werknemers aan dat ze "niet zouden werken voor een bedrijf dat geen sterk beleid heeft op het gebied van sociale of ecologische duurzaamheidskwesties."
Verrassend genoeg zoeken millennials (ook bekend als "Generatie Y"), die naar verwachting ongeveer 75% van de beroepsbevolking zullen uitmaken in 2025, werk bij maatschappelijk verantwoorde bedrijven.
Stappen om de CO₂-uitstoot in de logistiek te verminderen
Toch is de realisatie soms moeilijk. Mede omdat het veranderen van de mentaliteit ten aanzien van klimaatbescherming altijd investeringen met zich meebrengt. Als we het hebben over CO₂-limieten en zonnepanelen op het dak, rijzen er een paar vragen: Hoe betaalbaar is duurzame logistiek? En wie zal de kosten dragen?
Om de transportsector te verduurzamen, zijn er een aantal aanpassingen nodig. Zowel door de politiek als door de logistieke bedrijven zelf.
Regelgevende inspanningen op het gebied van klimaatbescherming: CO₂-limieten in de logistiek
Als het gaat om het verminderen van emissies in de logistiek, zijn de motoren die in transportvoertuigen worden gebruikt, meestal het eerste dat in je opkomt. Maar emissiearme motoren zijn slechts een deel van de vergelijking. Een vrachtwagen met een zeer zuinige motor die lange omwegen maakt met stop-and-go-verkeer maakt weinig verschil. Andere factoren zoals opslag, verpakking en lege ritten spelen ook een grote rol in de CO₂-voetafdruk van de logistiek.
Toch is de invoering van drempels een belangrijke stap. Het zorgt ervoor dat fabrikanten worden gepusht naar meer duurzame innovaties. Zo gelden er al enkele jaren CO₂-limieten voor zware bedrijfsvoertuigen en sommige vliegtuigtypes. In de scheepvaart gelden deze drempels voor het zwavelgehalte van de gebruikte brandstof.
CO₂-limiet voor zware bedrijfsvoertuigen
Het Duitse federale ministerie van Verkeer verwacht dat het aantal kilometers van vrachtwagens op de Duitse wegen de komende jaren zal toenemen. Al hebben politici al aangekondigd meer te willen investeren in het spoorvervoer.
In 2019 zijn in de EU voor het eerst CO₂-limieten voor vrachtwagens en bussen aangenomen. Fabrikanten van zware bedrijfsvoertuigen moeten de CO₂-uitstoot van nieuwe voertuigen tot 2025 met 15% verminderen in vergelijking met de waarden van een benchmarkvloot in 2019/20. In 2030 wordt de CO₂-emissiegrens verlaagd naar 30%.
Transport- en logistieke bedrijven hebben geen last van deze drempelwaarden, aangezien ze niet van toepassing zijn op het bestaande wagenpark. En de verantwoordelijkheid om aan die limieten te voldoen, ligt alleen bij de fabrikanten. Maar: de limieten dwingen fabrikanten om zware voertuigen efficiënter te bouwen. Dus als u vrachtwagens of bussen wilt vervangen of aan uw wagenpark wilt toevoegen, is het de moeite waard om de einddatum van 2025 in gedachten te houden.
Emissielimieten voor de luchtvaart
Voor het eerst in de geschiedenis heeft ICAO een CO₂-registratielimiet voor vliegtuigen ontwikkeld. Omdat de limieten betrekking hebben op het hele vliegtuig en niet alleen op de motor, worden aerodynamica en lichtgewicht ontwerp aangemoedigd. Toch gelden de emissielimieten tot nu toe alleen voor nieuwe typen commerciële vliegtuigen en spelen ze nog geen grote rol in de lopende logistiek.
Toch is ook hier een trend waarneembaar: vanaf 2028 zullen limieten voor nieuwe vliegtuigtypes gevolgen hebben voor limieten voor oudere vliegtuigtypes. Ook een uitbreiding naar vrachtvliegtuigen is denkbaar.
Emissielimieten voor schepen
Voor de scheepvaart gelden vanaf 2020 nieuwe grenswaarden, niet voor de CO₂-uitstoot, maar voor het zwavelgehalte van de gebruikte brandstof. Het maximale niveau ligt op 0,5% en niet langer op 3,5% zoals voorheen in 2020.
Wat transportbedrijven kunnen doen: Directe en indirecte CO₂-uitstoot berekenen volgens DIN EN 16258
Om redelijke duurzaamheidsdoelen te definiëren, moet u eerst weten waar u moet beginnen. De hoeveelheid en de bron van de uitstoot van broeikasgassen (BKG) van uw bedrijf berekenen. Een gemeenschappelijke standaard voor het berekenen van broeikasgassen van logistieke diensten ontbrak eerder. Dit leidde ertoe dat bedrijven op zoek gingen naar hun eigen min of meer bruikbare methoden om hun CO₂-uitstoot te berekenen.
Sinds 2013 is dit rekenproces gereguleerd door DIN EN 16258. Dit is de Europese norm voor het bepalen van de CO₂- en BKG-emissies tijdens transport. Het houdt rekening met drie dimensies:
- Well-to-Tank: Bevat indirecte emissies van brandstofverbruik van alle energiebronnen (ook upstream chain genoemd).
- Tank-to-Wheel: Bevat directe emissies van het voertuig zelf.
- Well-to-Wheel: Som van directe en indirecte emissies van well-to-tank en tank-to-wheel in de gehele toeleveringsketen.
De European Association for Forwarding, Transport, Logistics and Customs Services (CLECAT) heeft een gedetailleerde gids gepubliceerd voor de berekening van de uitstoot van broeikasgassen in de expeditie en logistiek volgens DIN EN 16258, die u door methode- en rekenvoorbeelden leidt. Deze berekeningen kunnen vervolgens worden gecertificeerd door een externe auditor en gerapporteerd aan uw klanten en partners.
Groene logistiek geeft concrete ideeën voor duurzame logistieke processen
De term Groene Logistiek omvat verschillende stappen om bedrijven te helpen hun BKG-emissies te verminderen. Bij Groene Logistiek gaat het echter niet alleen om broeikasgassen. Ook wordt rekening gehouden met milieufactoren zoals verpakkingsafval, water-, lucht- en bodemverontreiniging. Tot nu toe is er geen uniforme definitie van het begrip. De Kamer van Industrie en Koophandel van Stuttgart beschrijft Groene Logistiek in een studie als volgt:
“Het idee [achter Groene Logistiek], namelijk de systematische registratie en vermindering van het verbruik van hulpbronnen en de uitstoot van klimaatgassen en luchtverontreinigende stoffen in de logistieke sector, is [...] meer dan alleen een voorbijgaande mode. "Groene logistiek" staat eerder voor een duurzaam concept voor het gelijktijdig beheren van verschillende grote uitdagingen die momenteel de logistieke sector kenmerken." (vertaald door de editor)
In het praktijkgedeelte van de studie wordt onderscheid gemaakt tussen interne en bedrijfsoverschrijdende activiteiten. Veel acties zijn gericht op innovatie: van software voor zuinig rijden tot technologie voor energierecuperatie tot robotica in magazijnen.
Bron: IHK-studie "Green Logistics" (2021).
Dus als u op zoek bent naar aanbevelingen om uw bedrijf duurzamer te maken, biedt Groene Logistiek interessante benaderingen. Certificeringen zoals ISO 14001 (milieumanagementsysteemstandaard) kunnen helpen om uw eigen transportdiensten op elkaar af te stemmen en deze inspanningen te communiceren naar externe partijen.
Tijd om te handelen - nu!
Stijgende grondstof- en energieprijzen zouden reden genoeg zijn om logistieke processen minder CO₂-vervuilend te maken. Daarnaast besteden klanten en medewerkers steeds meer aandacht aan duurzaamheid en zijn ze niet bereid om louter lippendienst te bewijzen. Politici tonen in ieder geval veel inzet voor het terugdringen van de uitstoot in de logistieke sector.
Maar duurzaamheidsdoelen alleen zijn niet genoeg. Zelfs als u uw wagenpark nog niet wilt overschakelen naar elektrische voertuigen, zijn er veel manieren om hulpbronnen efficiënter te handelen. Of het nu gaat om de uitbreiding van energiezuinige magazijngebouwen, energieterugwinningstechnologie of het gebruik van efficiënte robotica - het potentieel voor logistieke bedrijven om toekomstbestendige processen te starten en pioniers te worden in duurzame logistiek is enorm.